Europese milieudoelstellingen en ontwikkelingen op de energiemarkt lijken steeds meer te schuren. Relatief schone gascentrales staan stil, terwijl vuile kolencentrales op volle toeren draaien.  Plus: Amerikaans bos wordt opgestookt in Europese energiecentrales.

De Europese Unie houdt er officieel ambitieuze klimaatdoelstellingen op na.  Zo moet de uitstoot van broeikasgas CO2 twintig procent lager liggen in 2020 dan in 1999. Daarnaast moet over zeven jaar zo’n twintig procent van de energieopwekking komen uit duurzame energie.

Recente ontwikkelingen op de mondiale energiemarkt en de manier waarop het begrip ‘duurzaam’  wordt gedefinieerd, zorgen er echter voor dat er tal van onvoorziene neveneffecten optreden.

Amerikaanse schaliegasrevolutie: meer kolen naar Europa

Een belangrijke ontwikkeling is de zogenoemde schaliegasrevolutie in de Verenigde Staten. De grootschalige winning van aardgas uit kleisteenlagen heeft aardgasprijzen in de VS fors doen dalen.

Sinds 2010 is de prijs van Amerikaans aardgas, mede door het explosief gestegen aanbod van schaliegas sinds 2010, pakweg gehalveerd.

De snelle groei van de schaliegasproductie in de VS heeft er echter voor gezorgd, dat er een overschot is ontstaan aan Amerikaanse kolen. Dat overschot wordt geëxporteerd naar Europa, tegen lage prijzen.

Overtollige Amerikaanse kolen worden ingezet om Europese kolencentrales te voeden, maar het gevolg is dat energiebedrijven centrales die op duurder (Europees) gas draaien hun gascentrales op een laag pitje zetten.

Amerikaans bos meestoken in Europese energiecentrales

Daarnaast is nog een tweede nieuwe trend te ontwaren, zo signaleert zakenkrant The Wall Street Journal deze week. Volgens de Europese regels valt de bijstook van houtsnippers in energiecentrales onder definitie van duurzaam. Het gebruik van houtsnippers helpt dus om aan het doel van 20 procent duurzame energie in 2020 te voldoen.

In Europa zijn de regels voor de boomkap echter relatief streng. In meer zuidelijke delen van de Verenigde Staten, bijvoorbeeld in de staat North Carolina, is veel minder toezicht op de boomkap. Daar is inmiddels een enorme opleving van de boomkap waar te nemen, bijna geheel gericht op de export naar Europa.

Zo is de export van houtsnippers uit zuidelijke staten in de VS naar Europa in 2012 uitgekomen op 1,72 miljoen ton, een ruime verdubbeling ten opzichte van 2011. "De houtindustrie was hier een paar jaar geleden uitgestorven", licht eigenaar Paul Burby van bosbedrijf Carolina East Forest Products toe tegenover de WSJ. "Maar nu Europa zoveel houtsnippers nodig heeft, kunnen we de vraag nauwelijks aan."

Milieugroepen betwisten of hier sprake is van duurzame kap. Bosbouwbedrijven herplanten kapgebieden met jonge bomen, die sneller CO2 opnemen dan oude bomen. Maar milieugroepen brengen daar tegenin dat bij het verbranden van oude bomen de daarin opgeslagen CO2 vrijkomt, wat per saldo negatief uitpakt.

De Europese Commissie stelt in een reactie tegenover de WSJ dat de richtlijnen rondom duurzaam houtgebruik afgeleid zijn van de regels voor biobrandstoffen. Maar de Commissie studeert inmiddels wel op 'houtspecifieke' regels.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl